Bạn có thấy con người đáng ghét của tôi thời trẻ dại không? Tư tưởng mình già giặn làm sao được khi mới có mười mấy cái xuân. Diện mạo coi tự nhiên. Ông từ hỏi có phải giáo sư đi du lịch không? Giáo sư vội thưa: không.
Những tiếng khô lạt đây tôi muốn hiểu một ý nghĩa nghịch với tiếng lăng xăng của bạn gái khi xã giao. Người ta nói đ àn bà hay khiêu chiến mà không biết tự vệ. Không biết tại sao khờ khạo thích những cửa lòng mở ra vô lý để rước bất cứ ai.
Lời nầy chẳng xa sự thật lắm. Là có khi nào bạn thấy một bạn gái yêu một bạn trai mà yêu bằng tâm tình người lớn mà xưng chị với người yêu mình không. Họ có lý vì chính Horace đã nói về Virgile, bạn của ông: Là phân nữa của tâm hồn tôi: Dimidium animae meae.
Cũng không phải là cách giải trí của người cao tuổi từng trải cuộc đời, muốn giết thời giờ chờ bữa trưa, buổi tối bằng cách đọc Tam quốc, Le Cid, Don Quichotte, Comedi devine, Hliade. Con người trên đ à phát triển như vậy cho đặng am hiểu phải dùng sinh lý học, nghiên cứu chu đáo các hiện tượng về sinh lý học, tâm lý học, nghiên cứu chu đáo các hiện tượng về sinh lý, tinh thần xã hội cùng những chí hướng về chức nghiệp. Họ đi sâu vào chi tiết, họ ngừng ở phương thế, tiến chậm đến mục đích.
Nhà giáo chỉ thuyết ngoài da họ. Tinh thần tự trọng của bạn trai rất đáng khen miễn biết lợi dụng. Cánh rừng bị màn đ êm bao phủ đã huyền bí lại bí hiểm hơn.
Các hiện tượng nầy báo hiệu rõ rệt bạn trai đã qua hẳn thời kỳ tiền thanh niên và bước qua cửa thanh niên. Ngoài luật lệ hôn nhân , nó là việc cấm, sinh trong tội. Đến công viên lựa chỗ vắng họ lấy ra ngắm.
Còn ảnh nào mà không láng nhưng coi chừng da mặt của người mà họ cho là đẹp đó có giống xơ mít không, có giống da tay khỉ không. Nhiều bạn trai bị thất vọng đến tự kiêu vì những mộng xây dựng quá chủ quan không được thành tựu. Bạn trai lúc ấu trĩ phải chịu, chơi nhiều kiểu thập tử nhất sanh lắm.
Về lợi ích của hai thứ tinh thần nầy, là chúng bỏ túc nhau. Tại sao sau lúc họ đóng vai trò thế Thượng đế gieo một mầm sống rồi họ không can thiệp gì hết vào sự lớn lên về thể xác của đứa con mà về sau họ tha thiết yêu con? Trả lời câu hỏi nầy phải chạy đến tình yêu và nhất là lương tâm. Tôi muốn lấy ví dụ đó để làm sáng tỏ một góc cạnh của ái tình và nhục tình.
Hỡi những nhà giáo dục lành nghề hay lo khai thác lòng tự ái của bạn trai mà chuẩn bị cho đời những tay bản lĩnh. Họ có một cơ cấu sinh lý mà của bạn gái chỉ giống dung dạng chung thôi. Một Phao lo, một Vincent de Paul, một Phan văn Minh chẳng hạn.
Tất cả những thái độ, cử chỉ trên vô tình đã tố cáo tâm lý bạn trai tuổi dậy thì là tâm lý sôi nổi mà trong đó bản năng tính dục tự nhiên đòi hỏi sự thỏa mãn. Không có gì họ lưu tâm bằng kiếm được miếng ăn manh mặc và ở yên thân. Bạn trai không nhận thấy đó là đặc ân mà bị quên lãng sao.