Viết mấy dòng, tôi nghĩ đến nền giáo dục ở Taberd mà phục nhiều vị phu huynh rất săn sóc học sinh nội trú của mình. Về đêm khi hồn yêu tĩnh vừa nghe con máy động trong lòng mẹ, mẹ vừa cầu xin Thượng đế cho đời con. Thật là tất cả những gì vô duyên, phát xuất tự tâm hồn nông nỗi mất dạy.
Nói họ ít thích tìm hiểu sâu xa, không có ý nói họ không biết binh vực những quyền lợi, như giành ăn, đòi mặc đồ tốt chẳng hạn. Họ cũng có cách dồi dào nhưng tâm tính vui vẻ, nóng giận, yêu mến, oán ghét, bi ai, sợ sệt, thèm khát. Họ muốn đảm đương hơn là được đảm đương.
Nhiều hiệu trưởng trung học cho tôi biết nữ sinh siêng học lắm mà lấy tỉ lệ sao rớt nhiều hơn nam sinh. Mà sao biết không có? Thưa bạn trai, cái óc hào nháng bị Đức Cứu thế mắng là mồ mã tô vôi bọc xương thúi, là những trưởng giả thích ngồi ghế nhất nơi yến tiệc ấy. Tôi nói tâm tình phức tạp, vì khi xuất tinh tự nhiên người bạn trai cảm thấy những nhục lạc, nhưng tâm hồn họ bị xâm chiếm bởi những buồn vẩn vơ, lo âu, áy náy.
Họ phải mang trong mình lá bùa chí dũng. Có kẻ lại yêu cuồng nhiệt và sâu sắc nữa. Tình tự nhiên có, nó mạnh như vũ bảo.
Con cái nên nhớ ơn mẹ mà đừng quên cha. Vì bản năng ưa sống bằng tình cảm, ưa mến kẻ xử đối với mình bằng tình cảm ấy của con người, nên ta thấy tự nhiên bạn gái thành công dễ hơn bạn trai. Thường là kẻ có dáng điệu cô gái nhà lành, ăn nói nhão nhẹt và bằng giọng chim oanh.
Ai biếttính hào hiệp của họ, nói phải quấy với họ, một lời đã biết đến ta họ dám làm những việc hy sinh cao cả. Hễ thấy cần nói theo đầu óc của họ thì họ lý sự rồi thôi. Bây giờ từng giây phút thưởng thức thú vị của tình yêu bằng cách tưởng tượng hình ảnh người đẹp.
Nếu họ là một công giáo dân, vai trò của họ còn đại hệ nữa. Nếu phải ăn vụng, giấu đút đồ ăn riêng họ cũng không từ. Nhưng xã hội đã có những trường hợp đó thì bạn trai cũng nên đề phòng chứ, nếu muốn khỏi nạn mua một khôn bằng hằng trăm bại.
Họ có sự tự đắc vô tội là quý trọng tuổi xuân của mình hơn hết. Kỳ thiệt ta chỉ biết một vài góc cạnh ăn phớt ngoài da của kẻ này thôi. Còn bao nhiêu phát triển của những bộ phận khác có liên hệ đến sự truyền sinh trong giai đoạn thanh xuân nầy đã làm cho người bạn trai cảm thấy con người sinh lý của mình thay đổi và họ nghe e thẹn trong cuộc xã giao với bạn gái.
Ai làm gì mất lòng họ cà riềng cà tỏi nhắc lại hoài. Sự mất ăn mất ngủ nhiều khi gây tai hại đến tâmtính của họ không ít, những lúc thiếu thời mà cả đến lúc họ lão thành. Họ ngơ ngác nghe lòng thiếu thốn một cái gì.
Anh ruột và chị dâu xích mích, chị dâu buồn ngồi ở góc phòng rơi lệ. Chị thì chạy ra vô, vừa thay đồ vừa nói, lục cái giỏ nầy nói, soạn cái giỏ kia nói, mời mẹ ăn nho nói, mời cha hút thuốc lào, cô táp nói. Hay thổi lông tìm viết.